Ερωτηματολόγιο για την Ταύτιση του Θεραπευόμενου με το Θεραπευτή [QITT-20]

 

 

Συγγραφείς

Ρ. Κοσμίδου, Α. Καλαϊτζάκη και Ι. Νέστορος.

 

Σκοπός

Το ΕΤΘΘ πραγματοποιεί την αξιολόγηση της αμοιβαίας αναγνώρισης μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου, χρησιμοποιώντας εξωτερικούς παρατηρητές-κριτές. Κατά τη διαδικασία αυτή, εκτιμούνται η συνέπεια του θεραπευτή με το θεραπευόμενο και η απόδοση του θεραπευτικού ρόλου μεταξύ τους, με στόχο τη βελτίωση της θεραπευτικής διαδικασίας.

 

Σύντομη Περιγραφή

Το Ερωτηματολόγιο Εκφραστικής Θεραπείας (ΕΤΘΘ) περιλαμβάνει 20 ερωτήσεις που χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες με βάση την παραγοντική ανάλυση: τη μίμηση, την ταύτιση και τη μη λεκτική συμπεριφορά. Η “μίμηση” αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ο θεραπευόμενος αντιγράφει λεκτικές αντιδράσεις και συμπεριφορές του θεραπευτή, ενώ παραδείγματα περιλαμβάνουν τη χρήση λέξεων ή τον μιμιτικό προσανατολισμό. Η “ταύτιση” αναφέρεται στην αποδοχή και υιοθέτηση αξιών και απόψεων του θεραπευτή από τον θεραπευόμενο. Παραδείγματα περιλαμβάνουν την υιοθέτηση αξιών ή την αποδοχή της κοσμοθεωρίας του θεραπευτή. Τέλος, η “μη λεκτική συμπεριφορά” αφορά τις κινητικές εκδηλώσεις του θεραπευόμενου, οι οποίες θεωρούνται αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής του με τον θεραπευτή. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τη μίμηση κινήσεων ή την αντανάκλαση της στάσης του σώματος του θεραπευτή.

 

Δείγμα

Η έρευνα βασίστηκε σε ένα δείγμα που αποτελούνταν από 18 συνεδρίες ψυχοθεραπείας, προερχόμενες από μια περίπτωση που υποβλήθηκε σε ψυχοθεραπεία, χρησιμοποιώντας το συνθετικό μοντέλο. Οι κριτές, οι οποίοι ήταν εκπαιδευμένοι ως δευτεροετείς ειδικευόμενοι κλινικοί ψυχολόγοι στο Οργανωμένο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Κλινική Ψυχολογία του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, αξιολόγησαν τις συνεδρίες αυτές. Η εκπαίδευσή τους περιλάμβανε τόσο θεωρητικά στοιχεία, όπως ορισμοί και παραδείγματα σχετικά με την ταύτιση και τις έννοιες που καλύπτονταν από τις κλίμακες, όσο και πρακτική εκπαίδευση στον εντοπισμό φαινομένων κατά τη διάρκεια των βιντεοσκοπημένων συνεδριών του συνθετικού μοντέλου, χρησιμοποιώντας έναν άλλο θεραπευόμενο ατομικό ως παράδειγμα, διαφορετικό από την εξεταζόμενη περίπτωση.

 

Τρόπος βαθμολόγησης

Κάθε μια από τις 20 ερωτήσεις αξιολογείται σε ένα εύρος πέντε βαθμίδων (1=ελάχιστο, 5=απόλυτο). Τρεις από αυτές λειτουργούν ως ερωτήσεις ελέγχου, με αντίστροφη αξιολόγηση. Οι ερωτήσεις κατανέμονται σε τρεις υποκατηγορίες (όπως προκύπτουν από παραγοντική ανάλυση): μίμηση, ταύτιση και μη λεκτική συμπεριφορά. Η βαθμολογία κάθε υποκατηγορίας προκύπτει από το άθροισμα των βαθμολογιών των αντίστοιχων ερωτήσεων. Επιπλέον, υπολογίζεται η συνολική βαθμολογία του ερωτηματολογίου.

 

Εγκυρότητα

Αυτό το απόσπασμα δίνει μια εικόνα για τον τρόπο που αξιολογήθηκε η φαινομενική εγκυρότητα και πώς περιορίστηκε η εξέταση της εγκυρότητας του ερωτηματολογίου. Ας προσπαθήσουμε να παραθέσουμε μια παράφραση:

“Οι κριτές αξιολόγησαν τη φαινομενική εγκυρότητα μέσω των σχολίων τους σχετικά με τη λογική συνάφεια των ερωτήσεων με τον σκοπό του ερωτηματολογίου. Η εξέταση της εγκυρότητας του ερωτηματολογίου ως προς το κριτήριο δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς δεν υπήρχαν αντίστοιχα ερωτηματολόγια στην ελληνική γλώσσα.”

 

Αξιοπιστία

Η αξιοπιστία μεταξύ των κριτών ήταν ικανοποιητική, καθώς παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των βαθμολογιών που έδωσαν οι τρεις κριτές στο Εθνικό Τεστ Τεχνολογίας Ηλεκτρονικού Υπολογιστή (ΕΤΘΘ) σε όλες τις 18 συνεδρίες που αξιολόγησαν. Συγκεκριμένα, οι συσχετίσεις μεταξύ των βαθμολογιών των κριτών ήταν οι εξής: Κριτής 1-Κριτής 2: r=0,72, p<0,01, Κριτής 1-Κριτής 3: r=0,76, p<0,01, Κριτής 2-Κριτής 3: r=0,77, p<0,01.

 

Κύρια βιβλιογραφική πηγή

Κοσμίδου, Ρ. Β., Καλαϊτζάκη, Α. Ε.., & Νέστορος, Ι. Ν. (2003, Μάιος). Η ταύτιση του θεραπευόμενου με το θεραπευτή του στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία. 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Ρόδος.