Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης της Συνεδρίας [SEQ-27]

 

 

Συγγραφέας

W. B. Stiles (Προσαρμογή: Γ. Ευσταθίου, Α. Μαυροειδή, Α. Παπαδημητρίου και Ε. Παυλάτου).

 

Σκοπός

Το ερωτηματολόγιο σχεδιάστηκε με σκοπό να αξιολογήσει την επίδραση της συνεδρίας, είτε στο θεραπευτή είτε στο θεραπευόμενο. Καταγράφει τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου μετά το πέρας της συνεδρίας, εστιάζοντας σε τέσσερις κύριους παράγοντες: βάθος-αξία, χαλαρότητα-άνεση, θετική διάθεση-διέγερση, καθώς και την αντίληψη του θεραπευτή από το θεραπευόμενο. Μέσω αυτών των διαστάσεων, προσπαθεί να προσφέρει έναν πλήρη και διαφοροποιημένο χαρακτηρισμό της εμπειρίας και των αποτελεσμάτων της θεραπείας.

 

Σύντομη περιγραφή

Το ΕΑΣ (Ερωτηματολόγιο Αυτοαναφοράς Συνεδρίας) αποτελεί ένα ερωτηματολόγιο που συμπληρώνεται αυτόματα στο τέλος κάθε θεραπευτικής συνεδρίας. Αυτό περιλαμβάνει 27 διπολικές κλίμακες επιθετικών προσδιορισμών που αξιολογούν την επίδραση της συνεδρίας στο θεραπευτή και τον θεραπευόμενο, καθώς και τη συναισθηματική τους κατάσταση. Οι οδηγίες βαθμολόγησης παρέχονται στο πάνω μέρος της σελίδας, ενώ η βαθμολόγηση γίνεται σε κλίμακα επτά διαβαθμίσεων, που αντιπροσωπεύει το πώς αντιλαμβάνονται θεραπευτής και θεραπευόμενος κάθε έναν από τους αντίθετους χαρακτηρισμούς. Το ΕΑΣ υπάρχει σε δύο μορφές, μία για το άτομο που παρέχει τη θεραπεία και μία για το άτομο που λαμβάνει τη θεραπεία. Η τελευταία αξιολόγηση αφορά τη φόρμα του θεραπευόμενου. Οι αντίθετοι χαρακτηρισμοί που προτείνονται από τον Stiles βασίζονται στη θεωρία του Russell (1979), σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν χαρακτηρισμοί που κυμαίνονται μεταξύ δύο αντίθετων σημασιολογικών πόλων για την αξιολόγηση της βιωματικής εμπειρίας. Η επιλογή των συγκεκριμένων ζευγών αντίθετων επιθέτων έγινε για να αντιπροσωπεύουν τους τρεις σημασιολογικούς παράγοντες της δυναμικότητας, της αξιολόγησης και της ενεργητικότητας, καθώς και για να περιλαμβάνουν τα βασικά συναισθήματα (λύπη, χαρά, φόβος και θυμός) σύμφωνα με τον Stiles (1980).

 

Δείγμα

Στην ελληνική έκδοση του ερωτηματολογίου παραχωρήθηκε σε μια ομάδα 39 ατόμων που λαμβάνουν θεραπεία (29 γυναίκες και 10 άνδρες) με ηλικία που κυμαίνεται από 25 έως 50 ετών (μέση ηλικία 31,3 έτη, τυπική απόκλιση 12,24). Η μετάφραση του ερωτηματολογίου πραγματοποιήθηκε στα ελληνικά μέσω της διαδικασίας αντίστροφης μετάφρασης. Αρχικά, Έλληνες ερευνητές μετέφρασαν το κείμενο στα ελληνικά, και στη συνέχεια, δίγλωσσοι (Ελληνοκαναδοί) το μετέφρασαν πίσω στα αγγλικά. Έγινε σύγκριση αυτής της μετάφρασης με το αρχικό (αμερικανικό) ερωτηματολόγιο, και τα σημεία που δεν ανταποκρίνονταν ακριβώς στο πρωτότυπο μεταφράστηκαν ξανά, προσπαθώντας να διατηρηθεί η ακρίβεια της απόδοσης στα ελληνικά. Ορισμένα σημεία, παρόλες τις προσπάθειες, δεν μεταφράστηκαν με ακρίβεια στα ελληνικά, επομένως υποβλήθηκαν σε παραφρασμό προκειμένου να διατηρηθεί το αρχικό νόημα και να γίνουν κατανοητά στην ελληνική γλώσσα.

 

Τρόπος βαθμολόγησης

Η κλίμακα περιλαμβάνει τρεις κύριες ενότητες, όπως περιγράφονται από το Stiles (1980): (α) “η συνεδρία ήταν…” (β) “αυτή τη στιγμή νιώθω…” και (γ) “νιώθω ότι ο θεραπευτής/η θεραπεύτρια μου σήμερα ήταν…”. Η τρίτη θεματική ενότητα υπάρχει μόνο στην αντίληψη του θεραπευόμενου στο πλαίσιο του Stiles (1980). Το EAS (Experience of Affect Scale) περιλαμβάνει τέσσερις παράγοντες για τη μέτρηση της θεραπευτικής εμπειρίας: (1) Βάθος-αξία, που αξιολογεί τη δύναμη της συνεδρίας και την εμπειρία του θεραπευτή και του θεραπευόμενου. (2) Χαλαρότητα-άνεση, που διακρίνει μεταξύ χαλαρών και εύκολων συνεδριών έναντι δύσκολων και δυσάρεστων. (3) Θετική διάθεση, που αξιολογεί τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα μετά τη συνεδρία. (4) Διέγερση, που εξετάζει τη διέγερση ή ενέργεια μετά τη συνεδρία. Επιπλέον, υπάρχει ο 5ος παράγοντας που αξιολογεί τον θεραπευτή από την οπτική γωνία του θεραπευόμενου.

Οι δύο πρώτοι παράγοντες αξιολογούν την επίδραση της συνεδρίας στον θεραπευτή και το θεραπευόμενο. Με βάση τους παράγοντες αυτούς, προκύπτουν τέσσερις διαφορετικοί τύποι συνεδριών, καθένας χαρακτηριζόμενος από διάφορα χαρακτηριστικά και επιπτώσεις. Συγκεκριμένα, αναφέρονται σε συνεδρίες που θεωρούνται επιφανειακές και δύσκολες, επιφανειακές και χαλαρές, βαθιές και με ένταση, καθώς και βαθιές και χαλαρές. Επιπλέον, ο πέμπτος παράγοντας αφορά την αξιολόγηση του θεραπευτή από τον θεραπευόμενο, εκφραζόμενη μέσω χαρακτηριστικών όπως η αξιοπιστία, επιδεξιότητα και θερμαινότητα.

 

Εγκυρότητα και αξιοπιστία

Σύμφωνα με τη μελέτη των Stiles και Snow του 1984, αναφέρεται ότι υπάρχει υψηλή αξιοπιστία και εσωτερική συνοχή στα δεδομένα, όπως εκφράζεται μέσω του συντελεστή αξιοπιστίας του Cronbach (α=0,87).

 

Κύριες βιβλιογραφικές πηγές

Stiles, W. B. (1980). Measurement of the impact of psychotherapy sessions. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 48, 176-185.

Stiles, W. B., & Snow, J. S. (1984). Counseling session impact as viewed by novice counselorsand their clients. Journal of Counseling Psychology, 31, 3-12.