Σωματοαισθητικό σύστημα και τικ της παιδικής ηλικίας

Συνεργασία

Η DatAnalysis σε συνεργασία με την Α’ Παιδιατρική Κλινική Α.Π.Θ. του Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης πραγματοποίησαν μια μελέτη με τίτλο «Σωματοαισθητικό σύστημα και τικ της παιδικής ηλικίας», η οποία δημοσιεύθηκε μέσω της διδακτορικής διατριβής της Μ. Κυριαζή στο ΙΚΕΕ τη βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ.

Περιγραφή μελέτης

Τα τικ ορίζονται ως ξαφνικές, γρήγορες, υποτροπιάζουσες, μη ρυθμικές κινήσεις συνήθως εμφανιζόμενες σε περιόδους με εξάρσεις και υφέσεις ως προς τη συχνότητα, την ένταση και το είδος τους. Οι διαταραχές των τικ, συμπεριλαμβανομένου και του συνδρόμου Gilles de la Tourette ή απλά Tourette (ΤS), τυπικά αρχίζουν στην παιδική ηλικία κυρίως των 5 με 6 ετών. Μη κινητικά στοιχεία για παράδειγμα αισθήματα ενεργητικότητας, έντασης, πίεσης, κλπ., είτε αισθητηριακά είτε γνωσιακά έχουν συνδεθεί με την έκφραση των τικ. Αυτά τα στοιχεία είναι ίσως δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν και ο πιο συχνός, όχι όμως διεθνώς αποδεκτός, όρος για να τα περιγράψει είναι «προειδοποιητική αισθητηριακή αύρα». Παρ’ όλο που αυτή η αύρα είναι στοιχείο των μικρότερων ηλικιών, συνδέεται με τα τικ αρκετά αργότερα στην ανάπτυξή τους, συνήθως μετά την ηλικία των 10 ετών. Συνεπώς, κλινικά, η αύρα προηγείται των τικ, αλλά αναπτυξιακά, τα τικ προφανώς προηγούνται της αύρας. Τα παιδιά με τικ συχνά δηλώνουν ότι η ευαισθησία τους στα αισθητηριακά συμπτώματα είναι ίση ή περισσότερο επιβλαβής σε σχέση με τα κινητικά τους τικ. Παρ’ όλα αυτά η αισθητηριακή τους ευαισθησία δεν έχει γίνει αντικείμενο ευρείας κλινικής εκτίμησης ούτε επίκεντρο έρευνας. Η παρουσία αισθητηριακής διαταραχής δεν έχει αναγνωρισθεί ως ένα σημαντικό ή διακριτό στοιχείο των τικ. Η αρνητική όμως επίδρασή της στην ποιότητα ζωής των παιδιών την καθιστά κυρίαρχη τόσο σε κλινικό επίπεδο όσο και μέρος της ερευνητικής προσπάθειας.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο: http://ikee.lib.auth.gr/record/312909/files/GRI-2020-26594.pdf

Μέθοδος-Δείγμα

Στη μελέτη συμμετείχαν 81 παιδιά και έφηβοι με τικ και σύνδρομο Tourette, ηλικίας 3,5 έως 15,5 ετών, οι οποίοι παρακολουθούνται στο Αναπτυξιακό Ιατρείο της Παιδιατρικής Κλινικής. Κριτήρια εισαγωγής στη μελέτη είχαν παιδιά και έφηβοι με τικ και σύνδρομο Tourette που δεν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, άτομα ικανά να κατανοούν το υλικό της μελέτης (είτε τα ίδια είτε με τη βοήθεια γονέα/κηδεμόνα) και ένα υπογεγραμμένο έντυπο προστασίας δεδομένων (σε άτομα <18 ετών απαιτείται έγγραφη συγκατάθεση του νόμιμου κηδεμόνα). Ως κριτήριο αποκλεισμού από τη μελέτη για τα παιδιά ή τους εφήβους ήταν να λαμβάνουν νευροληπτικά φάρμακα ή σαλβουταμόλη (ή άλλους β2-αδρενεργικούς διεγέρτες) ή να βρίσκονται σε ύφεση των συμπτωμάτων των τικ τους. Το δείγμα των μαρτύρων για την εκτίμηση των σωματοαισθητικών προκλητών δυναμικών αποτέλεσαν 49 αγόρια και 30 κορίτσια, όμοια ως προς την ηλικία και το ύψος.

Ανάλυση

Για όλες τις ποιοτικές μεταβλητές καταγράφηκε η συχνότητα και η σχετική συχνότητα και για τις συνεχή μεταβλητές πραγματοποιήθηκε έλεγχος προσαρμογής στην κανονική κατανομή με τη χρήση του ελέγχου Kolmogorov-Smirnov. Όλες οι σχέσεις μεταξύ ποιοτικών μεταβλητών πραγματοποιήθηκαν με τους ελέγχους Chi-square και Fisher’s exact test κατά περίπτωση. Για τον έλεγχο των μέσων τιμών χρησιμοποιήθηκε το Student t-test για ανεξάρτητα δείγματα αφού προηγουμένως εξετάστηκαν ως προς την ομοιογένεια των διασπορών τους. Για τον έλεγχο των συσχετίσεων μεταξύ των συνεχών μεταβλητών χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος του Pearson.

Αποτελέσματα

Τα τικ εμφανίζουν εξάρσεις και υφέσεις ως προς τη σοβαρότητά τους. Παρ’ όλο που η κατανόηση της φυσικής πορείας των συμπτωμάτων των διαταραχών με τικ είναι σημαντική για τον προγραμματισμό και την εκτίμηση των θεραπευτικών παρεμβάσεων, οι νευροφυσιολογικοί μηχανισμοί και οι προγνωστικοί παράγοντες της έξαρσης και ύφεσής τους δεν έχουν επαρκώς εκτιμηθεί. Στην παρούσα μελέτη διαπιστώθηκε σημαντική συσχέτιση με θετική κατεύθυνση ανάμεσα στην ηλικία και την Total Yale Global Tic Severity Scale score (r=0.389, p<0.05). Επίσης εμφανίστηκε στατιστικώς σημαντική συσχέτιση με θετική κατεύθυνση ανάμεσα στην ηλικία και στην κλίμακα PUTS (r=0.373, p<0.05), αλλά και στατιστικώς σημαντική συσχέτιση με θετική κατεύθυνση ανάμεσα στην PUTS και την Total Yale Global Tic Severity Scale score (r=0.482, p<0.05). Αντίθετα, δεν βρέθηκε συσχέτιση της σοβαρότητας των τικ με καμία από τις αιματολογικές παραμέτρους που μελετήθηκαν. Στην παρούσα μελέτη διαπιστώθηκε στατιστικώς σημαντική γραμμική σχέση με αρνητική κατεύθυνση, μόνο στα αγόρια, σε όλες τις παραμέτρους του ερωτηματολογίου Sensory Profile σε σχέση με το σκορ της κλίμακας Total Yale Global Tic Severity Scale.

Λέξεις-κλειδία: Σωματοαισθητικό σύστημα, Τικ, Σύνδρομο Tourette, Gilles de la Tourette syndrome