ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

 

Η συστηματική ανασκόπηση είναι ένας τύπος ανασκόπησης ο οποίος αξιοποιεί συστηματικές μεθόδους για τη συλλογή δεδομένων, την αξιολόγηση των ερευνών και τον συνδυασμό των διάφορων διαθέσιμων μελετών.

Οι συστηματικές ανασκοπήσεις διαθέτουν ένα λεπτομερές και ολοκληρωμένο πλάνο και παράλληλα μια στρατηγική αναζήτησης η οποία σχεδιάζεται σε πρώιμο στάδιο, με στόχο τη μείωση της μεροληψίας, αξιολογώντας και συνθέτοντας όλες τις σχετικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για κάποιο συγκεκριμένο θέμα.

Συχνά, οι συστηματικές ανασκοπήσεις συνδυάζονται με μια μετα-ανάλυση, η οποία χρησιμοποιεί στατιστικές τεχνικές αποσκοπώντας στη σύνθεση των δεδομένων από ποικίλες διαθέσιμες μελέτες, σε μια ενιαία εκτίμηση.

Χαρακτηριστικά των συστηματικών ανασκοπήσεων:

Χαρακτηριστικό των συστηματικών ανασκοπήσεων είναι η αντικειμενικότητα, η συστηματικότητα, η διαφάνεια αλλά και η ικανότητα αναπαραγωγής των διάφορων συμπερασμάτων που προκύπτουν.

Αποτελούνται από μια συστηματική διαδικασία που αφορά την  αναζήτηση για τον εντοπισμό μελετών οι οποίες σχετίζονται με ένα συγκεκριμένο ερευνητικό ερώτημα, και από μια συστηματική παρουσίαση και συνδυασμό των αποτελεσμάτων της αναζήτησης αυτής. Τα κριτήρια την συμπερίληψη και τον αποκλεισμό των μελετών είναι αντικειμενικά και εφαρμόζονται πάντα με συνέπεια, ώστε να προκύψουν αξιόπιστα αποτελέσματα. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η ελαχιστοποίηση της μεροληψίας.

Οι συστηματικές ανασκοπήσεις θέτουν ερωτήματα που αντιστοιχούν σε διάφορα πεδία εφαρμογής και συνθέτουν μελέτες και έχουν άμεση σχέση με το ερευνητικό ερώτημα. Έχουν σχεδιαστεί ώστε να παρέχουν ολοκληρωμένη περίληψη των σύγχρονων στοιχείων που είναι διαθέσιμα για το συγκεκριμένο ερώτημα.

Επιπλέον, για να παρέχουν ένα ποιοτικό αποτέλεσμα, οφείλουν να στηρίζονται σε καλά σχεδιασμένα πρωτόκολλα.

Βασικότερα πλεονεκτήματα μεθοδολογίας:

Το κυριότερο πλεονέκτημα αυτής της μεθοδολογίας, σε σύγκριση με άλλες διαθέσιμες, είναι το γεγονός του ότι περιορίζει τη μεροληψία μέσω μιας επιστημονικής διαδικασίας, που σχετίζεται με την αναζήτηση βιβλιογραφίας και με την αξιολόγηση της ποιότητας των μελετών που χρησιμοποιούνται. Μάλιστα, το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα προκύπτει όταν τα συμπεράσματα συνδυάζονται στατιστικά σε μια μετα-ανάλυση κατά την οποία τα δεδομένα σταθμίζονται και συγκεντρώνονται.

Ορισμένα μειονεκτήματα της μεθοδολογίας:

Κάποιες φορές, προκαλούνται διάφορες ελλείψεις κυρίως όταν  δεν συμπεριλαμβάνονται διάφορες μελέτες:

• Μελέτες που έγιναν στο πιο μακρινό παρελθόν.
• Μελέτες που δεν έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά, γεγονός που συμβαίνει κυρίως όταν αυτές κατέληξαν σε αρνητικές σχέσεις
• Επιπλέον σε αρκετές περιπτώσεις, οι ερευνητές αποκλείουν τις μελέτες που δεν έχουν δημοσιευτεί στην αγγλική γλώσσα, γεγονός που πιθανόν να προκαλεί σημαντικό σφάλμα.

Εφαρμογή συστηματικών ανασκοπήσεων σήμερα:

Στις μέρες μας, οι συστηματικές ανασκοπήσεις αξιοποιούνται όλο και πιο συχνά για να συνοψίσουν την ιατρική βιβλιογραφία και να εντοπίσουν τομείς στους οποίους χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για κάποιο θέμα διερεύνησης. Οι συστηματικές ανασκοπήσεις είναι το πρότυπο αναφοράς για τη σύνταξη αποδείξεων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, λόγω κυρίως της μεθοδολογικής τους αυστηρότητας. Αξιοποιούνται για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη κατευθυντήριων οδηγιών κλινικής πρακτικής και να ενημερώσουν την κλινική λήψη αποφάσεων.