Θεωρητικό Κενό

Theoretical Gap

Εισαγωγή

Η ιδέα της ανεύρεσης κενών στην έρευνα έχει προβληματίσει τους περισσότερους ερευνητές. Για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, δεν υπήρχαν επίσημα ή καθιερωμένα πλαίσια για τον εντοπισμό ή τον χαρακτηρισμό των ερευνητικών κενών. Το κενό ενός ερευνητή μπορεί να είναι το μη κενό ενός άλλου ερευνητή. Η πλειονότητα αυτής της σύγκρουσης με τα ερευνητικά κενά τείνει να πατάει στην αντίληψη. Εξακολουθεί να είναι ένας αγώνας για τους περισσότερους ερευνητές, ιδίως για τους διδακτορικούς ερευνητές, να εντοπίσουν και να ορίσουν τα κενά στις μελέτες τους. Ένας σημαντικός τύπος ερευνητικού κενού είναι το θεωρητικό κενό (theoretical gap).

Εντοπισμός Θεωρητικού Κενού

Το θεωρητικό κενό αφορά τα κενά της θεωρίας σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα. Για παράδειγμα, εάν ένα φαινόμενο εξηγείται μέσω διαφόρων θεωρητικών μοντέλων, παρόμοια με τη σύγκρουση μεθοδολογικού χάσματος, μπορεί να υπάρχει και θεωρητική σύγκρουση. Οι ερευνητές και οι μελετητές θα μπορούσαν να εξετάσουν αν μία από αυτές τις θεωρίες είναι ανώτερη όσον αφορά το κενό στην προηγούμενη έρευνα. Τα θεωρητικά κενά είναι κάτι σύνηθες κατά την εξέταση προηγούμενων ερευνών για ένα φαινόμενο.

Παράδειγμα Θεωρητικού Κενού: Οι ερευνητές του συστήματος υποστήριξης αποφάσεων Decision Support System (DSS) [Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων] πρέπει να υιοθετήσουν τη σύγχρονη έρευνα στην ψυχολογία, τη διοίκηση και τους συναφείς τομείς για να παρέχουν μια ισχυρότερη θεωρητική βάση για αυτήν (Arnott & Pervan, 2005).

Επεξήγηση: Η θεωρία θα πρέπει να εφαρμοστεί σε ορισμένα ερευνητικά ζητήματα για τη δημιουργία νέων γνώσεων.

Μετά τον Εντοπισμό

Αφού εντοπιστούν τα θεωρητικά κενά μπορεί να χρειαστεί να επαληθευτούν. Σε αυτό το πλαίσιο, επαλήθευση σημαίνει να διασφαλιστεί ότι το ερευνητικό κενό (research gap) όντως υπάρχει. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι οι βιβλιογραφικές επισκοπήσεις (literature review) πρέπει να συνθέτουν όλη τη σχετική βιβλιογραφία και να ενσωματώνουν όλη τη γνώση που υπάρχει στο αντίστοιχο ερευνητικό πεδίο.

Εάν, ωστόσο, μια βιβλιογραφική ανασκόπηση δεν είναι επαρκής, υπάρχει ανάγκη επαλήθευσης των ερευνητικών κενών που προκύπτουν από τη σύνθεση, καθώς μπορεί να έχουν παραλειφθεί εργασίες που αποκαλύπτουν ότι τα ερευνητικά κενά είχαν κλείσει στο παρελθόν.

Για την επαλήθευση, μπορεί να είναι λογικό να διεξαχθεί μια έρευνα με βάση τα άρθρα από τα οποία προέκυψαν τα αντίστοιχα θεωρητικά κενά ή τα οποία συνδέονται στενά με το ερευνητικό κενό. Το σκεπτικό αυτής της προσέγγισης είναι ότι άλλοι ερευνητές που ενδέχεται να έχουν καλύψει το ερευνητικό κενό θα αναφέρουν επίσης τα άρθρα από τα οποία προκύπτει το ερευνητικό κενό για να δικαιολογήσουν τις μελέτες τους. Σε περίπτωση που το ερευνητικό κενό δεν προκύπτει άμεσα από συγκεκριμένα ερευνητικά άρθρα, θα μπορούσε να βοηθήσει η αναζήτηση σε σχετικές βάσεις δεδομένων ή η σάρωση των επικρατούντων εγχειριδίων για όρους αναζήτησης που αναφέρονται στο ερευνητικό κενό.

Παράδειγμα στρατηγικής και συγγραφής

Ο ερευνητής πρέπει να παρέχει μια συνοπτική δήλωση των σκοπών της μελέτης και της συμβολής της στη βιβλιογραφία. Η δήλωση αυτή θα πρέπει να προκύπτει λογικά από το κείμενο που εντοπίζει κενά, ασυνέπειες και/ή αντιπαραθέσεις στη βιβλιογραφία. Για παράδειγμα:

Ο ερευνητής εντόπισε ένα προφανές θεωρητικό κενό στην προηγούμενη έρευνα που αφορά_____________. Η θεωρία σχετικά με το ______________ είναι μάλλον ξεπερασμένη και οι τρέχουσες μελέτες φέρουν τους καρπούς αυτού του θεωρητικού κενού. Ορισμένες από τις προηγούμενες θεωρίες φαίνεται να είναι σημαντικές και αποτελούν θεμέλιο άξιο αναγνώρισης. Ωστόσο, δικαιολογείται μια έρευνα όσον αφορά το ____________________ και τη θεωρητική ανάπτυξη. Η διερεύνηση αυτών των ζητημάτων είναι σημαντική διότι ________________ Επιπλέον, τα προηγούμενα θεωρητικά μοντέλα πρέπει να αγκαλιάσουν τη σύγχρονη έρευνα στο __________________ και σε συναφείς τομείς για να παρέχουν μια ισχυρότερη θεωρητική βάση για τα έργα. Η προηγούμενη θεωρία τείνει να επικεντρώνεται κυρίως στο ________________. Δεν περιλαμβάνει τα νέα παραδείγματα στο ______________.

Συμπεράσματα

Οι συστηματικές ανασκοπήσεις είναι απαραίτητες για την πρακτική της “έρευνας βασισμένης σε στοιχεία“. Μια ολοκληρωμένη και ρητή εξέταση των υφιστάμενων στοιχείων είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη ενός αναπάντητου και αναλύσιμου ερωτήματος, για τον σχεδιασμό μιας μελέτης που είναι πιθανότερο να απαντήσει στο εν λόγω ερώτημα και για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της μελέτης. Ο εντοπισμός των κενών από τις συστηματικές ανασκοπήσεις είναι ένας δρόμος προς την έρευνα με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία.

Τα θεμέλια της έρευνας βασίζονται στην υποβολή ερωτημάτων και στην εξεύρεση μιας νέας κατεύθυνσης έρευνας με βάση τα κενά της προηγούμενης έρευνας. Αυτό αποτελεί κινητήρια δύναμη για την έρευνα της νέας γνώσης ενώ ταυτόχρονα είναι ένα πλαίσιο που θα παράσχει στους ερευνητές ένα πρότυπο και ένα θεμέλιο για τη διεξαγωγή μιας συστηματικής και εμπεριστατωμένης βιβλιογραφικής ανασκόπησης.

Βιβλιογραφία

Anthony, M. (2020). ARTICLE:‘Research Methods and Strategies Workshop: A Taxonomy of Research Gaps: Identifying and Defining the Seven Research Gaps.’. Researchgate. Accessed January, 3.

Müller-Bloch, C., & Kranz, J. (2015). A framework for rigorously identifying research gaps in qualitative literature reviews.

Robinson, K. A., Saldanha, I. J., & Mckoy, N. A. (2011). Development of a framework to identify research gaps from systematic reviews. Journal of clinical epidemiology, 64(12), 1325-1330.

---

Για περισσότερα σχετικά με το Θεωρητικό Κενό, καθώς και για περαιτέρω πληροφορίες, επικοινωνήστε με την ομάδα της DatAnalysis!