Δύο Κύριες Περιβαλλοντικές Αξίες [TMEV-20]

Περιγραφή Ερωτηματολογίου

Το ερωτηματολόγιο 2-MEV (Two Major Environmental Values – Δύο Κύριες Περιβαλλοντικές Αξίες) αποτελεί ένα διεθνώς αναγνωρισμένο και σταθμισμένο εργαλείο για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών στάσεων, με ιδιαίτερη εφαρμογή σε εφήβους και νέους. Βασίζεται στη θεωρητική υπόθεση ότι οι περιβαλλοντικές αξίες διακρίνονται σε δύο ανεξάρτητες διαστάσεις: τη Διατήρηση (Preservation), η οποία αντιπροσωπεύει έναν βιοκεντρικό προσανατολισμό και τη θετική στάση απέναντι στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, και την Αξιοποίηση (Utilization), που εκφράζει έναν ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό και τη χρήση των φυσικών πόρων με σκοπό την εξυπηρέτηση των ανθρώπινων αναγκών. Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει είκοσι δηλώσεις (δέκα για κάθε διάσταση), στις οποίες ο συμμετέχων καλείται να απαντήσει με βάση μια πενταβάθμια κλίμακα τύπου Likert (1 = Διαφωνώ απόλυτα έως 5 = Συμφωνώ απόλυτα).

Ανάλυση και Χρήση Δεδομένων

Τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω του ερωτηματολογίου αναλύονται ξεχωριστά για κάθε μία από τις δύο διαστάσεις. Υπολογίζεται το μέσος όρος των απαντήσεων για τα δέκα ερωτήματα που αντιστοιχούν στη Διατήρηση και ο μέσος όρος για τα δέκα της Αξιοποίησης. Οι δύο αυτοί δείκτες ερμηνεύονται ανεξάρτητα, καθώς οι διαστάσεις είναι ορθογώνιες (στατιστικά ασυσχέτιστες). Η υψηλή τιμή στη Διατήρηση υποδηλώνει θετική περιβαλλοντική στάση και ευαισθητοποίηση, ενώ υψηλή τιμή στην Αξιοποίηση σχετίζεται με προδιάθεση για εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συσχετίσεις με άλλα ψυχομετρικά εργαλεία, σε αναλύσεις διακύμανσης ή παλινδρόμησης και σε μελέτες περιβαλλοντικής συμπεριφοράς.

Χρήση Δεδομένων

Τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου μπορούν να αξιοποιηθούν για ερευνητικούς, εκπαιδευτικούς και διαγνωστικούς σκοπούς. Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής έρευνας, προσφέρουν τη δυνατότητα κατανόησης του τρόπου με τον οποίο οι περιβαλλοντικές αξίες διαμορφώνονται σε διαφορετικά ηλικιακά, κοινωνικά ή πολιτισμικά πλαίσια. Επιπλέον, μπορούν να αξιοποιηθούν για τη σχεδίαση και αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, καθώς και για τη χάραξη πολιτικών περιβαλλοντικής αγωγής. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι το εργαλείο μπορεί να ενταχθεί σε ευρύτερα ερωτηματολόγια ψυχολογικής και κοινωνικής μέτρησης.

Στόχος

Ο βασικός στόχος του ερωτηματολογίου είναι η διερεύνηση των θεμελιωδών αξιακών προσανατολισμών που σχετίζονται με την περιβαλλοντική στάση του ατόμου. Η καταγραφή της τάσης προς τη διατήρηση ή την αξιοποίηση του περιβάλλοντος παρέχει ένα ερμηνευτικό πλαίσιο για την κατανόηση των προθέσεων και πιθανών συμπεριφορών που αφορούν την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη φύση. Παράλληλα, το εργαλείο συμβάλλει στην αποσαφήνιση των γνωστικών, συναισθηματικών και ηθικών διαστάσεων που εμπλέκονται στη διαμόρφωση της περιβαλλοντικής συνείδησης.

Βαθμονόμηση

Η βαθμονόμηση του ερωτηματολογίου πραγματοποιείται μέσω του υπολογισμού των επιμέρους μέσων όρων για κάθε μία από τις δύο διαστάσεις. Για τη διάσταση της Διατήρησης, υψηλές τιμές (πλησίον του 5) δηλώνουν έντονα θετικές περιβαλλοντικές στάσεις, ενώ για τη διάσταση της Αξιοποίησης, υψηλές τιμές υποδηλώνουν προδιάθεση προς την εκμετάλλευση και την κυριαρχία επί της φύσης. Οι απαντήσεις αξιολογούνται ποσοτικά, αλλά επιδέχονται και ποιοτική ερμηνεία, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά με άλλα ερευνητικά εργαλεία. Το εργαλείο έχει ελεγχθεί για εγκυρότητα και αξιοπιστία μέσω παραγοντικής ανάλυσης και παρουσιάζει ικανοποιητικούς δείκτες εσωτερικής συνέπειας.

Βιβλιογραφία

Kaiser, F. G., & Wilson, M. (2004). Goal-directed conservation behavior: The specific composition of a general performance. Personality and Individual Differences, 36(7), 1531–1544.
Bogner, F. X., & Wiseman, M. (2006). Adolescents’ attitudes towards nature and environment: Quantifying the 2-MEV model. The Environmentalist, 26(4), 247–254.
Kaiser, F. G. (1998). A general measure of ecological behavior. Journal of Applied Social Psychology, 28(5), 395–422.
Milfont, T. L., & Duckitt, J. (2010). The environmental attitudes inventory: A valid and reliable measure to assess the structure of environmental attitudes. Journal of Environmental Psychology, 30(1), 80–94.