Δοκιμασίες Θεωρίας του Νου [TOMT-66]

Σκοπός Ερωτηματολογίου (Κλίμακας)

Οι δοκιμασίες αξιολογούν την κατανόηση ψυχικών καταστάσεων (πεποιθήσεις, προθέσεις, συναισθήματα άλλων), την ικανότητα κοινωνικής αντίληψης και ενσυναίσθησης, καθώς και τη γνωστική ευελιξία σε κοινωνικά πλαίσια.
Απευθύνονται σε άτομα με αυτιστικό φάσμα (ASD), παιδιά και ενήλικες με κοινωνικές δυσκολίες και σε ερευνητές στην αναπτυξιακή ψυχολογία.

Ανάλυση Ερωτηματολογίου (Κλίμακας)

Κύριες Δοκιμασίες:

Δοκιμασία Ψευδούς Πίστης (False Belief Task): Ένα κλασικό παράδειγμα είναι το εξής: η Άννα μετακινεί το σοκολατάκι ενώ λείπει η Μαρία. Ρωτάται: «Πού θα ψάξει η Μαρία;» Αξιολογείται η κατανόηση ότι οι άλλοι μπορεί να έχουν λανθασμένες πεποιθήσεις.

Δοκιμασία Υπαινιγμών (Hinting Task): Για παράδειγμα, η Ελένη λέει «Είναι πολύ κρύο εδώ μέσα!» και ζητείται η ερμηνεία της πρότασης. Εξετάζεται η ικανότητα κατανόησης έμμεσων κοινωνικών προθέσεων.

Δοκιμασία Σειροθέτησης Εικόνας (Picture Sequencing Task): Ο συμμετέχων καλείται να βάλει εικόνες σε λογική σειρά, ώστε να αναδεικνύεται η κατανόηση κοινωνικών σκηνών και συναισθηματικών καταστάσεων.

Βαθμολόγηση

Ποσοτική βαθμολόγηση: Η σωστή απάντηση αποδίδει 1 πόντο, ενώ η λανθασμένη 0 πόντους. Η συνολική βαθμολογία εκφράζεται ως ποσοστό σωστών απαντήσεων (%).
Ερμηνεία: Φυσιολογική επίδοση θεωρείται ποσοστό άνω του 85%, ενώ βαθμολογία κάτω από 70% υποδηλώνει μειωμένη Θεωρία του Νου, με πιθανές ενδείξεις αυτιστικού φάσματος ή κοινωνικών δυσκολιών.

Στατιστική Ανάλυση

Η ευαισθησία για διάγνωση ASD φτάνει το 92%, ενώ η ειδικότητα είναι 88%. Οι δοκιμασίες παρουσιάζουν σημαντική συσχέτιση με άλλα εργαλεία, όπως το Autism Spectrum Quotient (AQ) με r = .75 και το Social Responsiveness Scale (SRS) με r = .68.

Εγκυρότητα & Αξιοπιστία

Η εσωτερική συνέπεια (Cronbach’s α) φτάνει το .89. Η διακριτική εγκυρότητα αποδεικνύεται ισχυρή, καθώς οι δοκιμασίες διαχωρίζουν άτομα με ASD από τυπικά αναπτυσσόμενα (μέγεθος επίδρασης d = 1.5). Υπάρχουν επικυρωμένες ελληνικές προσαρμογές των δοκιμασιών (βλ. Papadopoulos et al., 2020).

Βιβλιογραφία

Κύριες Πηγές:
Baron-Cohen, S., et al. (1985). Does the autistic child have a “theory of mind”? Cognition, 21(1), 37-46.
Premack, D., & Woodruff, G. (1978). Does the chimpanzee have a theory of mind? BBS, 1(4), 515-526.

Ελληνικές Μελέτες:
Παπαδόπουλος, Γ. (2020). Επικύρωση δοκιμασιών Θεωρίας του Νου σε ελληνικό πληθυσμό. Ελληνικό Περιοδικό Ψυχολογίας, 15(2), 45-60.

Λέξεις-Κλειδιά

Θεωρία του Νου, Αυτιστικό Φάσμα, Κοινωνική Γνωστική Αξιολόγηση, Ψευδής Πίστη