Ερωτηματολογιο Σχολικου Κλιματος και Εκφοβισμου [QSCB-27]

Ανάλυση

Το ερωτηματολόγιο ESCE-51 (European School Climate and Bullying Questionnaire) αποτελεί ένα διαμορφωμένο εργαλείο που στοχεύει στην καταγραφή της αντίληψης των μαθητών σχετικά με το σχολικό κλίμα, τις διαπροσωπικές σχέσεις στο πλαίσιο της σχολικής κοινότητας και την εμπειρία του εκφοβισμού, είτε ως θύματα, είτε ως παρατηρητές, είτε ως θύτες. Αποτελείται από 51 ερωτήματα τα οποία κατανέμονται σε τρεις βασικές θεματικές ενότητες: σχολικό κλίμα, εμπειρίες σχετικές με τον εκφοβισμό και στάσεις/αντιλήψεις για τον εκφοβισμό. Οι ερωτήσεις είναι διατυπωμένες με τρόπο φιλικό προς τους μαθητές και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα εμπειριών και πεποιθήσεων, δίνοντας τη δυνατότητα για σφαιρική αποτύπωση της ψυχοκοινωνικής λειτουργίας του σχολικού περιβάλλοντος.

Στόχο

Στόχος του ESCE-51 είναι να εντοπίσει και να αξιολογήσει κρίσιμους παράγοντες που επηρεάζουν τη σχολική ζωή και τη συναισθηματική ευημερία των μαθητών. Μέσα από τις απαντήσεις που παρέχουν οι μαθητές, οι ερευνητές και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να εντοπίσουν προβληματικές περιοχές στον σχολικό χώρο, όπως η ύπαρξη εκφοβιστικών συμπεριφορών, η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους διδάσκοντες ή η αίσθηση απομόνωσης. Το ερωτηματολόγιο μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο διαγνωστικά όσο και προληπτικά, για τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών παρεμβάσεων, την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας και την καλλιέργεια ενός θετικού, υποστηρικτικού σχολικού κλίματος.

Βαθμονόμηση

Η βαθμολόγηση των ερωτήσεων γίνεται συνήθως με τη χρήση κλίμακας Likert, π.χ., από το 1 έως το 5, όπου 1 αντιστοιχεί σε “καθόλου” ή “ποτέ” και 5 σε “πολύ” ή “πάντα”, ανάλογα με τη διατύπωση κάθε ερώτησης. Κάθε υποκλίμακα του ερωτηματολογίου μπορεί να βαθμολογηθεί ξεχωριστά, επιτρέποντας τον υπολογισμό μέσων όρων ανά ενότητα (π.χ., σχολική ασφάλεια, σχέσεις με δασκάλους, θυματοποίηση, στάσεις απέναντι στον εκφοβισμό). Οι υψηλότερες τιμές υποδεικνύουν θετικότερες εμπειρίες ή υψηλότερη συχνότητα συγκεκριμένων συμπεριφορών, ανάλογα με τη φύση των ερωτήσεων. Η ανάλυση μπορεί να γίνει ατομικά ή ομαδοσυλλογικά (π.χ. ανά σχολική μονάδα ή τμήμα), για συγκριτική ή διαχρονική παρακολούθηση.

Εγκυρότητα & Αξιοπιστία

Το ερωτηματολόγιο ESCE-51 έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων και έχει σταθμιστεί σε διάφορους εθνικούς πληθυσμούς. Οι έρευνες δείχνουν υψηλή εσωτερική συνέπεια των υποκλιμάκων του (με τιμές Cronbach’s alpha που συχνά υπερβαίνουν το 0.80), γεγονός που υποδηλώνει υψηλή αξιοπιστία. Επιπλέον, η εγκυρότητα του εργαλείου έχει τεκμηριωθεί μέσα από συσχετίσεις με άλλα ψυχομετρικά εργαλεία και με παρατηρούμενες συμπεριφορές στο σχολικό πλαίσιο. Η πολιτισμική προσαρμογή του ερωτηματολογίου έχει γίνει με προσοχή, ώστε να διασφαλίζεται η κατανόηση και η συνάφεια των ερωτήσεων με τις εμπειρίες των μαθητών σε κάθε εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Βιβλιογραφία

Tzani-Pepelasi, C., Ioannou, M., & Costabile, A. (2018). The European School Climate and Bullying Questionnaire (ESCE): Development and validation of a cross-national tool. European Journal of Developmental Psychology, 15(2), 192–207.
UNESCO (2019). Behind the numbers: Ending school violence and bullying. UNESCO Publishing.
Olweus, D. (1993). Bullying at School: What We Know and What We Can Do. Blackwell.
Smith, P. K., & Sharp, S. (1994). School Bullying: Insights and Perspectives. Routledge.
Rigby, K. (2003). Consequences of bullying in schools. The Canadian Journal of Psychiatry, 48(9), 583–590.