Ερωτηματολόγιο Ηθικών Θεμελίων [MFQ-30]

Περιγραφή Ερωτηματολογίου

Το Ερωτηματολόγιο Ηθικών Θεμελίων (MFQ-30) είναι ένα σύντομο, σταθμισμένο ψυχομετρικό εργαλείο που αναπτύχθηκε από τους Haidt, Graham και συνεργάτες στο πλαίσιο της Θεωρίας των Ηθικών Θεμελίων (Moral Foundations Theory). Σκοπός του είναι να μετρήσει πώς οι άνθρωποι αξιολογούν ηθικά ζητήματα, με βάση πέντε βασικές ηθικές διαστάσεις: Φροντίδα/Βλάβη (Care/Harm), Δικαιοσύνη/Απάτη (Fairness/Cheating), Πίστη/Προδοσία (Loyalty/Betrayal), Αυθεντία/Υπονόμευση (Authority/Subversion) και Αγνότητα/Υποβάθμιση (Sanctity/Degradation). Το MFQ-30 περιλαμβάνει συνολικά 30 ερωτήσεις, εκ των οποίων οι 15 αφορούν την αξιολόγηση της σχετικότητας διαφόρων ηθικών καταστάσεων και οι άλλες 15 εξετάζουν το βαθμό συμφωνίας του ατόμου με ηθικές δηλώσεις. Κάθε ηθικό θεμέλιο αντιπροσωπεύεται από 6 ερωτήσεις: 3 σχετικότητας και 3 συμφωνίας.

Στόχος

Ο στόχος του MFQ-30 είναι να εντοπίσει τα πρότυπα ηθικής σκέψης που καθοδηγούν τις ηθικές κρίσεις και αποφάσεις των ανθρώπων. Εφαρμόζεται ευρέως στην ψυχολογική, κοινωνιολογική και πολιτική έρευνα, με σκοπό την κατανόηση των πολιτισμικών και ιδεολογικών διαφορών στην ηθική συλλογιστική. Επιτρέπει τη σύγκριση ηθικών προτύπων μεταξύ διαφορετικών ατόμων, ομάδων ή πληθυσμών και υποστηρίζει τη δημιουργία ηθικών προφίλ βάσει των θεμελίων που προτιμά το κάθε άτομο.

Ανάλυση και Χρήση Δεδομένων

Οι απαντήσεις δίνονται σε κλίμακα τύπου Likert, συνήθως από το 0 έως το 5 ή από το 1 έως το 6, ανάλογα με την έκδοση. Για κάθε θεμέλιο, υπολογίζεται ο μέσος όρος των έξι αντίστοιχων ερωτήσεων, δηλαδή των τριών ερωτήσεων σχετικότητας και των τριών ερωτήσεων συμφωνίας. Τα δεδομένα μπορούν να αναλυθούν στατιστικά για να εντοπιστούν διαφορές μεταξύ δημογραφικών ομάδων, πολιτικών ιδεολογιών ή πολιτισμικών πλαισίων. Η χρήση των αποτελεσμάτων επιτρέπει την αξιολόγηση της ηθικής κατανομής και της έντασης των αξιών που καθοδηγούν τη συμπεριφορά και τις στάσεις των ερωτώμενων.

Βαθμονόμηση

Το MFQ-30 έχει υποβληθεί σε πολυάριθμες μελέτες σταθμισμένης αξιοπιστίας και εγκυρότητας σε διαφορετικές γλώσσες και πολιτισμικά περιβάλλοντα. Οι τιμές του δείκτη αξιοπιστίας (Cronbach’s alpha) για τα επιμέρους θεμέλια κυμαίνονται συνήθως πάνω από 0.70. Η βαθμολόγηση βασίζεται στον υπολογισμό μέσων όρων για κάθε θεμέλιο, όπου υψηλότερες τιμές δηλώνουν μεγαλύτερη βαρύτητα του συγκεκριμένου ηθικού θεμελίου στη σκέψη του ατόμου. Σύμφωνα με εμπειρικά ευρήματα, άτομα με φιλελεύθερες ιδεολογίες δίνουν υψηλότερη σημασία στα θεμέλια της Φροντίδας και της Δικαιοσύνης, ενώ άτομα με συντηρητικό προσανατολισμό αποδίδουν σχετικά ίση βαρύτητα και στα πέντε θεμέλια.

Βιβλιογραφία

Graham, J., Haidt, J., & Nosek, B. A. (2009). Liberals and conservatives rely on different sets of moral foundations. Journal of Personality and Social Psychology, 96(5), 1029–1046. Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S., & Ditto, P. H. (2013). Moral foundations theory: The pragmatic validity of moral pluralism. Advances in Experimental Social Psychology, 47, 55–130. Haidt, J. (2012). The Righteous Mind: Why Good People Are Divided by Politics and Religion. Pantheon. Διαθέσιμο και στο www.moralfoundations.org, όπου παρέχονται τα ερωτηματολόγια, μεταφράσεις και οδηγίες χρήσης.