Ερωτηματολόγιο Ελέγχου Προσχολικής Συμπεριφοράς [PBC-22]

Σύντομη Περιγραφή

Πρόκειται για ένα ερωτηματολόγιο το οποίο σχεδιάστηκε με στόχο να βοηθήσει τους/τις νηπιαγωγούς να εντοπίσουν τα παιδιά που μπορεί να έχουν ιδιαίτερες συναισθηματικές ανάγκες ή προβλήματα συμπεριφοράς. Συμπληρώνεται από τη νηπιαγωγό και περιλαμβάνει 22 ερωτήσεις που καλύπτουν τέσσερις βασικές περιοχές της συμπεριφοράς: τη διαγωγή, τις συναισθηματικές δυσκολίες, τις κοινωνικές σχέσεις και τη συγκέντρωση προσοχής. Κάθε ερώτηση έχει τρεις ή τέσσερις κατηγορίες που δηλώνουν συχνότητα ή τη σοβαρότητα του προβλήματος και η νηπιαγωγός επιλέγει την κατηγορία που περιγράφει καλύτερα την πρόσφατη συμπεριφορά του παιδιού.

Σκοπός

Ερωτηματολόγιο για την ανίχνευση συναισθηματικών προβλημάτων και προβλημάτων συμπεριφοράς σε παιδιά ηλικίας από 2 έως 5 ετών.

Τρόπος Βαθμολόγησης

Η βαθμολόγηση γίνεται σε μια κλίμακα τριών διαβαθμίσεων (0 = απουσία οποιουδήποτε προβλήματος, 1 = πιθανό πρόβλημα και 2 = βέβαιο πρόβλημα). Επομένως, το πιθανό εύρος στη βαθμολόγηση μπορεί να κυμαίνεται από 0 έως 44 βαθμούς. Σε ό,τι αφορά τους επιμέρους παράγοντες, αυτοί προσδιορίζονται από τις εξής ερωτήσεις: (1, 2, 6, 10, 14, 16, 18, 20) επιθετικότητα, (9, 11, 17, 19) κοινωνική απομόνωση, (12, 13, 21) συναισθηματικές διαταραχές, (3, 4, 22) ψυχοσωματικές διαταραχές, (5, 7, 8, 15) δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής. Σημείο τομής για τη διάγνωση προβληματικών καταστάσεων ορίστηκε η τιμή 12 και άνω (σε πεδίο βαθμών από 0 έως 44). Με αυτή τη διαίρεση, το 25,3% του δείγματος κατατάχθηκε στην κατηγορία 2 (βέβαιο πρόβλημα).

Εγκυρότητα

Το ερωτηματολόγιο έχει καλή και φαινομενική εγκυρότητα. Επιπλέον ο βαθμός συσχέτισης ανάμεσα στην εκτίμηση των νηπιαγωγών για την προβληματική συμπεριφορά ή την προσαρμογή των παιδιών και του PBCL για σχέδιο με τις συναισθηματικές δυσκολίες ή τις δυσκολίες συμπεριφοράς αυτών των παιδιών στο ερωτηματολόγιο είναι στατιστικά σημαντικός.

Αξιοπιστία

Ο δείκτης εσωτερικής συνέπειας Cronbach’s α ανά παράγοντα ήταν: επιθετικότητα 0,82, κοινωνική απομόνωση 0,73, συναισθηματικές διαταραχές 0,65, ψυχοσωματικές διαταραχές 0,73 και δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής 0,56.

Ανάλυση και Χρήση Δεδομένων

Προέκυψαν πέντε παράγοντες με ιδιοτιμές >1,0 και εξαιρέθηκαν ερωτήσεις που φορτίζονταν κάτω από 0,4. Με βάση το περιεχόμενο των ερωτήσεων, αναγνωρίστηκαν οι παρακάτω παράγοντες: (1) επιθετικότητα, (2) κοινωνική απομόνωση, (3) συναισθηματικές διαταραχές, (4) ψυχοσωματικές διαταραχές και (5) δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής. Ο μέσος όρος του συνόλου του δείγματος και η τυπική απόκλιση ήταν 8,23 (5,96). Για τα αγόρια ο μέσος όρος ήταν 9,29 (6,27) και για τα κορίτσια 7,07 (5,37). Οι μέσοι όροι και οι τυπικές αποκλίσεις (σε παρένθεση) αντίστοιχα για αγόρια και κορίτσια ανά παράγοντα ήταν: επιθετικότητα 4,03 (3,34) και 2,64 (2,71), κοινωνική απομόνωση 1,14 (1,55) και 1,03 (1,45), συναισθηματικές διαταραχές 1,11 (1,31) και 1,20 (1,32), ψυχοσωματικές διαταραχές 0,50 (1,00) και 0,30 (0,75), δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής 2,25 (1,76) και 1,77 (1,50).

Βιβλιογραφία

Ζαφειροπούλου, Μ., Αργυρακούλη, Ε., Ρούση, Χ., Αγγελοσοπούλου, Α., Γεωργίου, Ε. & Μενεγάτου, Μ. (2003). Αξιολόγηση συναισθηματικών δυσκολιών και προβλημάτων συμπεριφοράς στο νηπιαγωγείο: Το Ερωτηματολόγιο Ελέγχου Προσχολικής Συμπεριφοράς. 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος.
McGuire, J. & Richman, R. (1988). Preschool Behaviour Checklist. Windsor: NFER-Nelson.
St James-Roberts, I., Singh, G., Lynn, R. & Jackson, S. (1994). Assessing emotional and behavioural problems in reception class school-children: factor structure, convergence and prevalence using the PBCL. British Journal of Educational Psychology, 64, 105–118.