Κλίμακα Παρατήρησης της Στρατηγικής Συμπεριφοράς [SBOS-12]

Περιγραφή Ερωτηματολογίου

Η Κλίμακα Παρατήρησης της Στρατηγικής Συμπεριφοράς αποτελεί ένα τυποποιημένο έντυπο παρατήρησης που αποσκοπεί στην καταγραφή της συμπεριφοράς του μαθητή/της μαθήτριας κατά την επίλυση προβλημάτων. Το εργαλείο περιλαμβάνει 12 συγκεκριμένες στρατηγικές συμπεριφορές που χρησιμοποιούνται σε έργα επίλυσης προβλημάτων σε γνωστικά περιβάλλοντα. Κατά τη διαδικασία παρατήρησης αξιολογείται η χρήση τριών βασικών κατηγοριών στρατηγικών: γνωστικές, μεταγνωστικές, και στρατηγικές ρύθμισης των κινήτρων και της βούλησης. Οι στρατηγικές αυτές αποτυπώνουν τη διαδικασία κατανόησης του προβλήματος, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της λύσης, τη ρύθμιση της προσπάθειας και της συγκέντρωσης καθώς και τη διαχείριση των συναισθημάτων και της παρακίνησης. Το έντυπο παρατήρησης συμπληρώνεται από τον ερευνητή/παρατηρητή κατά τη διάρκεια της μαθησιακής δραστηριότητας και για κάθε έργο ή πρόβλημα προς επίλυση αξιολογούνται οι 12 στρατηγικές συμπεριφορές χωριστά. Η καταγραφή πραγματοποιείται σε τετράβαθμη κλίμακα, με βάση την ένταση και τη συχνότητα εμφάνισης της κάθε στρατηγικής.

Ανάλυση και Χρήση Δεδομένων

Η παρατήρηση περιλαμβάνει την καταγραφή της χρήσης των στρατηγικών συμπεριφορών που εφαρμόζει ο μαθητής κατά την επίλυση προβλημάτων, με βάση έναν οδηγό προκαθορισμένων κριτηρίων. Η αξιολόγηση γίνεται με τετράβαθμη κλίμακα (1 = καθόλου, 2 = λίγο, 3 = αρκετά, 4 = πολύ) και εξετάζεται συνολικά η συχνότητα και ο βαθμός χρήσης της κάθε στρατηγικής. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται από έναν ή περισσότερους ανεξάρτητους παρατηρητές, οι οποίοι βαθμολογούν ξεχωριστά και ανεξάρτητα τις στρατηγικές συμπεριφορές για κάθε έργο. Η τελική βαθμολογία εκφράζεται από μία τιμή που αποδίδει ο παρατηρητής για κάθε στρατηγική συμπεριφορά σε κάθε έργο, με τη χρήση διαφορετικών χρωμάτων για την ένδειξη της βαρύτητας. Η διευκόλυνση της καταγραφής υποστηρίζεται από το γεγονός ότι η μαθησιακή εργασία οργανώνεται σε πρότυπα προβλήματα και παρατηρείται η απόδοση του μαθητή κατά την εκτέλεση αυτών.

Στόχος

Στόχος της Κλίμακας Παρατήρησης της Στρατηγικής Συμπεριφοράς είναι η καταγραφή μέσω παρατήρησης της στρατηγικής συμπεριφοράς μαθητών σχολικής ηλικίας κατά την επίλυση προβλημάτων, καθώς και η αποτύπωση του βαθμού δυνατότητας και δυσκολίας τους ως προς τη χρήση στρατηγικών αυτορρύθμισης της μαθησιακής δραστηριότητας. Το εργαλείο επιδιώκει να ενισχύσει την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι μαθητές διαχειρίζονται γνωστικά, μεταγνωστικά και συναισθηματικά την εμπλοκή τους σε δραστηριότητες επίλυσης προβλημάτων.

Βαθμονόμηση

Η βαθμολόγηση στηρίζεται στην εκτίμηση της συχνότητας και της έντασης με την οποία ο μαθητής χρησιμοποιεί τις στρατηγικές κατά την επίλυση προβλημάτων, αξιολογούμενη σε τετράβαθμη κλίμακα. Η τελική τιμή προκύπτει από το μέσο όρο των βαθμολογιών που αποδίδουν δύο ανεξάρτητοι παρατηρητές για κάθε στρατηγική. Η συμφωνία μεταξύ παρατηρητών για τις στρατηγικές συμπεριφορές ήταν υψηλή, με τον ενδοταξικό συντελεστή συσχέτισης (intra-class coefficient) να φτάνει το 0,77. Η εσωτερική συνέπεια του εργαλείου ελέγχθηκε με τον δείκτη Cronbach’s α: για τις γνωστικές στρατηγικές ήταν 0,91, για τις μεταγνωστικές στρατηγικές 0,84 και για τις στρατηγικές ρύθμισης των κινήτρων 0,81. Οι τιμές αυτές επιβεβαιώνουν την υψηλή αξιοπιστία του εργαλείου.

Βιβλιογραφία

Alexander, P., Graham, S., & Harris, K. (1998). A perspective strategy research: Progress and prospects. Educational Psychology Review, 10, 129-154.
Dermitzaki, I., Leondari, A., & Goudas, M. (2009). Relations between young students’ strategic behaviours, domain-specific self-concept, and performance in a problem-solving situation. Learning and Instruction, 19(2), 144-157.
Mayer, R. E. (1998). Cognitive, metacognitive, and motivational aspects of problem solving. Instructional Science, 26, 49-63.
Zimmerman, B. J. (1999). Commentary: Toward a cyclically interactive view of self-regulated learning. International Journal of Educational Research, 31, 545-551.