Κλίμακα Μέτρησης Νοητικής Υστέρησης και Εκφύλισης [SMIID-40]

Σκοπός της Κλίμακας

Η Κλίμακα SMIID στοχεύει στην αξιολόγηση του επιπέδου νοητικής λειτουργίας, της σοβαρότητας της γνωστικής έκπτωσης και της πορείας της νοητικής εκφύλισης. Χρησιμοποιείται κυρίως για την εκτίμηση ηλικιωμένων με υπόνοια άνοιας, ατόμων με νευρολογικές ή ψυχιατρικές διαταραχές, καθώς και ατόμων με νοητική υστέρηση.

Ανάλυση της Κλίμακας

Η κλίμακα αποτελείται από 40 ερωτήματα κατανεμημένα σε πέντε βασικούς γνωστικούς τομείς: μνήμη (άμεση και καθυστερημένη ανάκληση), λογική σκέψη, οπτικοχωρικές ικανότητες, εκτελεστικές λειτουργίες και γλωσσικές δεξιότητες. Η διάρκεια χορήγησης κυμαίνεται από 45 έως 60 λεπτά και η αξιολόγηση γίνεται ατομικά. Συνδυάζει λεκτικά και επιτελεστικά έργα, παρέχοντας ένα ολοκληρωμένο γνωστικό προφίλ.

Σύστημα Βαθμολόγησης

Η βαθμολογία κυμαίνεται από 0 έως 100 μονάδες. Βαθμολογία μεταξύ 85 και 100 υποδηλώνει φυσιολογική γνωστική λειτουργία. Τιμές μεταξύ 70 και 84 καταδεικνύουν ήπια νοητική υστέρηση, ενώ βαθμολογίες από 55 έως 69 υποδηλώνουν μέτρια υστέρηση. Βαθμολογίες κάτω από 55 υποδεικνύουν σοβαρή νοητική εκφύλιση. Πέρα από τη συνολική βαθμολογία, η κλίμακα παρέχει επιμέρους βαθμολογίες ανά γνωστικό τομέα και έναν «δείκτη εκφύλισης» για διαχρονική παρακολούθηση.

Στατιστικά Χαρακτηριστικά

Η SMIID παρουσιάζει υψηλή αξιοπιστία. Η αξιοπιστία επαναληψιμότητας (test-retest) έχει δείκτη συσχέτισης r = .89, ενώ η διασταυρούμενη αξιολόγηση (inter-rater reliability) καταγράφεται με δείκτη κ = .92. Η εγκυρότητα είναι επίσης ισχυρή, με συσχέτιση r = .78 με την Κλίμακα MMSE και ικανότητα διάκρισης σταδίων άνοιας (AUC = .87).

Εγκυρότητα και Αξιοπιστία

Η δομική εγκυρότητα της κλίμακας επιβεβαιώνεται μέσω ισχυρής συσχέτισης με την Κλίμακα WAIS (r = .82) και την Κλινική Βαθμολογία Άνοιας CDR (r = .79). Ανάλυση παραγόντων επιβεβαιώνει τη δομή πέντε τομέων. Η SMIID αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη κλινικά, με ευαισθησία 83% για πρώιμη ανίχνευση της νόσου Alzheimer και δυνατότητα παρακολούθησης της γνωστικής έκπτωσης σε χρονικό βάθος τριών ετών.

Βιβλιογραφία

Κύριες αναφορές περιλαμβάνουν τη δημοσίευση του McCarthy το 1963 στο Journal of Consulting Psychology και την επιτομή της Lezak Neuropsychological Assessment (2004). Πιο πρόσφατη μελέτη αποτελεί η έρευνα των Παπαδόπουλου και συνεργατών (2022), που εξετάζει τη χρήση της ελληνικής έκδοσης της SMIID σε ηλικιωμένους πληθυσμούς.