Αναθεωρημένης Κλίμακας Υποκειμενικής Αντίληψης Θυματοποίησης [SPVRS-13]

Σύντομη Περιγραφή

Η Αναθεωρημένη Κλίμακα Υποκειμενικής Αντίληψης Θυματοποίησης (Revised Subjective Victimization Scale – RSVS) είναι ένα ψυχομετρικό εργαλείο που αποσκοπεί στη μέτρηση του βαθμού με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως θύμα, ανεξάρτητα από την αντικειμενική πραγματικότητα ή τη φύση των γεγονότων που έχει βιώσει. Η κλίμακα αξιολογεί πτυχές της συναισθηματικής εμπειρίας, της ερμηνείας διαπροσωπικών σχέσεων και της τάσης για προσωπική ευαλωτότητα.

Σκοπός

Σκοπός της κλίμακας είναι η διερεύνηση του φαινομένου της υποκειμενικής θυματοποίησης, το οποίο σχετίζεται με στάσεις αυτοαναφοράς όπως αδικία, απόρριψη ή καταδίωξη, και επηρεάζει αρνητικά την ψυχική υγεία, τις κοινωνικές σχέσεις και τη συμπεριφορική προσαρμογή. Το εργαλείο εφαρμόζεται τόσο σε ερευνητικά πλαίσια όσο και σε ψυχολογική αξιολόγηση, ιδίως σε πληθυσμούς με ιστορικό τραύματος, κοινωνικής απόρριψης ή ενδοοικογενειακής βίας.

Τρόπος Βαθμολόγησης

Η αναθεωρημένη εκδοχή της κλίμακας περιλαμβάνει 20 δηλώσεις, στις οποίες ο συμμετέχων καλείται να απαντήσει χρησιμοποιώντας πενταβάθμια κλίμακα Likert (1 = Διαφωνώ απόλυτα έως 5 = Συμφωνώ απόλυτα). Τα ερωτήματα καλύπτουν θεματικές ενότητες όπως: αίσθηση αδικίας, κοινωνική εχθρότητα, έλλειψη προστασίας, και προσωπική απομόνωση. Οι συνολικές και επιμέρους βαθμολογίες προκύπτουν από το άθροισμα των απαντήσεων, με υψηλότερες τιμές να υποδηλώνουν εντονότερη αντίληψη θυματοποίησης.

Εγκυρότητα

Η κλίμακα παρουσιάζει ισχυρή κατασκευαστική εγκυρότητα, επιβεβαιωμένη μέσω παραγοντικής ανάλυσης, η οποία υποστηρίζει τη δομή των επιμέρους διαστάσεων. Η συγκλίνουσα εγκυρότητα ενισχύεται από τη συσχέτισή της με δείκτες όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η παρανοϊκή ιδεασμός και η ενδοπροσωπική δυσφορία. Η αναθεωρημένη έκδοση έχει αξιολογηθεί σε κλινικούς και μη κλινικούς πληθυσμούς, επιτρέποντας διακριτική ικανότητα μεταξύ επιπέδων ψυχολογικού κινδύνου.

Αξιοπιστία

Η εσωτερική συνέπεια της κλίμακας είναι υψηλή, με δείκτη Cronbach’s alpha άνω του 0.85 για τη συνολική βαθμολογία και ικανοποιητικά επίπεδα για τις επιμέρους υποκλίμακες. Επαναληπτικές μετρήσεις δείχνουν σταθερότητα στις απαντήσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα (test-retest reliability). Η αξιοπιστία μεταξύ διαφορετικών ομάδων χρηστών είναι επίσης τεκμηριωμένη, καθιστώντας το εργαλείο κατάλληλο για χρήση τόσο σε ερευνητικά όσο και σε θεραπευτικά πλαίσια.

Ανάλυση και Χρήση Δεδομένων

Η ανάλυση των δεδομένων βασίζεται σε περιγραφικά στατιστικά, όπως μέσος όρος και τυπική απόκλιση, καθώς και σε παραγοντική ανάλυση για την επιβεβαίωση της δομής. Οι συσχετίσεις με άλλες μεταβλητές μπορούν να διερευνηθούν με αναλύσεις συσχέτισης, παλινδρόμησης ή διαφορών ομάδων. Η κλίμακα είναι χρήσιμη στην ψυχοθεραπευτική αξιολόγηση για τον εντοπισμό δυσλειτουργικών προτύπων σκέψης, καθώς και για την παρακολούθηση της αλλαγής μετά από παρέμβαση.

Βιβλιογραφία

Miller, D. T., & Fry, R. E. (2003). The Subjective Experience of Victimization: Implications for Social Perception and Mental Health. Journal of Personality and Social Psychology, 84(3), 409–426.
Williams, T., & Smith, R. E. (2010). Measuring perceived victimization: Development and validation of the Revised Subjective Victimization Scale. Journal of Clinical Psychology, 66(1), 55–67.
Παπαδοπούλου, Ε. & Καραδήμας, Ε. (2019). Ψυχομετρική προσαρμογή και αξιολόγηση της Αναθεωρημένης Κλίμακας Υποκειμενικής Θυματοποίησης στον ελληνικό πληθυσμό. Ψυχολογία, 24(2), 101–120.