«Παρακολούθηση Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδροανθράκων (ΠΑΥ) στο βορειοανατολικό αιγαίο χρησιμοποιώντας το θαλάσσιο φυτό ποσειδωνία η ωκεάνιος και συνθετικά παθητικά δείγματα»

Συνεργασία

Η DatAnalysis σε συνεργασία με το «Analytical, Environmental and Geo-Chemistry and Earth System Sciences Research Group» στις Βρυξέλλες του Βελγίου, το «Royal Belgian Institute of Natural Sciences, Management Unit of the North Sea Mathematical Models (MARCHEM)» στην Οστένδη Βελγίου και το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών, μελέτησαν και αξιολόγησαν τα επίπεδα και τις πηγές των Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδροανθράκων (ΠΑΥ) στα παράκτια νερά, τα ιζήματα και το θαλάσσιο φυτό Ποσειδωνία η Ωκεάνιος του Βορειοανατολικού Αιγαίου Πελάγους και του Ποταμού Έβρου. Το άρθρο δημοσιεύτηκε από το «ScienceDirect».

Περιγραφή μελέτης

Ο κόλπος της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος βρίσκεται στο Βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος, έχει υποστεί αρκετές μολύνσεις τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της αυξημένης ανθρώπινης δραστηριότητας. Συγκεκριμένα, η κυκλοφορία στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έχει αυξηθεί το χρονικό διάστημα 2007 έως και 2011, με τα πλοία που διέρχονται από το Βόρειο Αιγαίο να έχουν διπλασιαστεί από τον Νοέμβριο του 2009 έως και τον Οκτώβριο του 2011. Ανάμεσα στους οργανικούς ρύπους που προκαλούν μόλυνση ανήκουν και οι ΠΑΥ, οι οποίοι έχουν προκαλέσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού πρόκειται για επίμονους, δυνητικά γονιδιοτοξικούς και καρκινογόνους ρύπους. Σε αυτά τα πλαίσια πραγματοποιήθηκε έρευνα προκειμένου να αξιολογηθούν τα επίπεδα των ΠΑΥ στον κόλπο της Αλεξανδρούπολης και τον ποταμό Έβρο με τίτλο «Παρακολούθηση Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδροανθράκων (ΠΑΥ) στο Βορειοανατολικό Αιγαίο Χρησιμοποιώντας το Θαλάσσιο Φυτό Ποσειδωνία η Ωκεάνιος και Συνθετικά Παθητικά Δείγματα».

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025326X14004949

Μέθοδος

Η παρακολούθηση των ΠΑΥ έγινε με την αξιοποίηση του φυτού Ποσειδωνία η Ωκεάνια και με τεχνικές παθητικής δειγματοληψίας. Η Ποσειδωνία η Ωκεάνια είναι ένα φυτό το οποίο κυριαρχεί στα νερά της Μεσογείου και συναντάται περίπου στα 40 μέτρα. Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν πως το φυτό αυτό είναι χρήσιμο για την καταγραφή της ρύπανσης από ιχνοστοιχεία του περιβάλλοντος, ενώ ορισμένες θεωρούν πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης οργανικών ρύπων στη Μεσόγειο Θάλασσα. Οι τεχνικές παθητικής δειγματοληψίας έχουν χρησιμοποιηθεί και από προηγούμενες έρευνες σχετικά με την ανάλυση των ΠΑΥ σε ιζήματα, νερό και βιοτόπους. Σύμφωνα με αυτό τον τρόπο δειγματοληψίας, μεταφέρονται μόρια αναλυόμενης ουσίας από το διάλυμα που αφορά τη μελέτη, σε μία φάση λήψης στη συσκευή δειγματοληψίας, μέχρι να επιτευχθεί η ισορροπία. Στις τεχνικές αυτές δε συμπεριλήφθηκε η ναφθαλίνη, καθώς είναι μία πολύ πτητική και φουκαριστική ένωση και μπορεί να μολυνθεί εύκολα κατά τον χειρισμό του δείγματος.

Δείγμα-Ανάλυση

Για την επιλογή του δείγματος επιλέχθηκαν τρεις περιοχές σε παράκτια ύδατα και τρία μέρη του Έβρου. Οι τοποθεσίες που βρίσκονται στον κόλπο της Αλεξανδρούπολης ονομάστηκαν A, B και C, και αυτές του ποταμού ονομάστηκαν D1, D2 και D3. Η D1 βρίσκεται εκτός του Εθνικού Πάρκου του Δέλτα Έβρου και οι D2 και D3 εντός.

Η συλλογή των θαλάσσιων ιζημάτων και του φυτού Ποσειδωνία η Ωκεάνια έγινε με καταδύσεις στις τοποθεσίες A, B και C τις χρονολογίες 2007, 2009, 2010 και 2011, και στις τοποθεσίες D1, D2 και D3 τις χρονολογίες 2010 και 2011. Στις περιοχές C και D το κλάσμα λεπτού ιζήματος αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 60% του συνολικού βάρους, ενώ στις A και B αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 40%.

Συνολικά συλλέχθηκαν 22 ΠΑΥ, εκ των οποίων τα 16 περιλαμβάνονται και στον κατάλογο προτεραιοτήτων του Οργανισμού Προστασία Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Μετά τη συλλογή τους, εκχυλίστηκαν στο Soxhlet στο εργαστήριο MUMM, το οποίο έχει διαπιστευτεί σύμφωνα με το πρότυπο ISO 17025. Τα δεδομένα που προέκυψαν αναλύθηκαν αξιοποιώντας το στατιστικό πακέτο SPSS for Windows v.20 software.

Αποτελέσματα

Από τα δεδομένα που συλλέχθηκαν και την ανάλυση που πραγματοποιήθηκε φαίνεται ότι όσο μεγαλώνει η απόσταση των υδάτων από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, μειώνονται και τα επίπεδα των ΠΑΥ στο θαλασσινό νερό, τα ιζήματα και τα θαλάσσια φυτά γενικότερα. Τα φύλλα και τα περιβλήματα του φυτού Ποσειδωνία η Ωκεάνια φαίνεται να έχουν καλύτερα επίπεδα ΠΑΥ συγκριτικά με τις ρίζες και τα ριζώματα. Επίσης, το φυτό αυτό συσσωρεύει ΠΑΥ και έχει καλές δυνατότητες ως βιοδείκτης των τάσεων χωροχρονικής ρύπανσης.

Ένας ακόμη τρόπος εξέτασης των επιπέδων ΠΑΥ ήταν η δειγματοληψία παθητικού θαλασσινού νερού, τα οποία συγκρίθηκαν με τα αποτελέσματα παθητικής δειγματοληψίας στο εργαστήριο. Τα επίπεδα PAH υψηλού μοριακού βάρους, αφού αξιολογήθηκαν χρησιμοποιώντας παθητικούς δειγματολήπτες, επιβεβαίωσαν τη φθίνουσα κλίση της ρύπανσης μακριά από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Η παθητική δειγματοληψία αποδείχθηκε επίσης χρήσιμη για τη διερεύνηση πηγών ΠΑΥ στο φυτό Ποσειδωνία η Ωκεάνια.

Λέξεις-κλειδιά: Αιγαίο Πέλαγος, Κόλπος της Αλεξανδρούπολης, Μεσόγειος Θάλασσα, Παθητική Δειγματοληψία, ΠΑΥ, Ποσειδωνία η Ωκεάνια