Κλίμακα Σύγκρουσης Ρόλων Εργασίας και Οικογένειας [WFC-FCW–12]

Σκοπός Ερωτηματολογίου (κλίμακας)

Η Κλίμακα Σύγκρουσης Ρόλων Εργασίας και Οικογένειας (WFC-FWI) αποσκοπεί στη μέτρηση της αμφίδρομης σύγκρουσης μεταξύ των απαιτήσεων της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής. Εξετάζει τόσο τη σύγκρουση που προκύπτει όταν οι απαιτήσεις της εργασίας παρεμβαίνουν στις οικογενειακές υποχρεώσεις, όσο και την αντίστροφη κατάσταση, όπου οι οικογενειακές απαιτήσεις επηρεάζουν την επαγγελματική ζωή. Το εργαλείο αυτό έχει εφαρμογή σε εργαζόμενα άτομα που διατηρούν παράλληλα οικογενειακές ευθύνες, με σκοπό την αναγνώριση και αξιολόγηση των επιπέδων σύγκρουσης που βιώνουν. Παράλληλα, παρέχει ψυχολογικές και συμπεριφορικές ενδείξεις που σχετίζονται με τη σύγκρουση ρόλων.

Ανάλυση Ερωτηματολογίου (κλίμακας)

Η κλίμακα δημιουργήθηκε από τους D. S. Carlson και M. R. Frone το 2003, και η ελληνική της προσαρμογή πραγματοποιήθηκε από τους Κ. Καφετσάο, Ι. Περυσινάκη και Π. Λυδάκη. Περιλαμβάνει συνολικά 12 ερωτήσεις, οι οποίες είναι κατανεμημένες σε τέσσερις κατηγορίες (υποκλίμακες), από τρεις ερωτήσεις η καθεμία. Οι κατηγορίες αυτές είναι: (1) Εξωτερική Σύγκρουση Εργασίας-Οικογένειας (Work-Family External Conflict – WFE), (2) Εσωτερική Σύγκρουση Εργασίας-Οικογένειας (Work-Family Internal Conflict – WFI), (3) Εξωτερική Σύγκρουση Οικογένειας-Εργασίας (Family-Work External Conflict – FWE), και (4) Εσωτερική Σύγκρουση Οικογένειας-Εργασίας (Family-Work Internal Conflict – FWI). Η κλίμακα αναπτύχθηκε ως εργαλείο αυτοαναφοράς και έχει χρησιμοποιηθεί σε ποικίλα ερευνητικά πλαίσια, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.

Βαθμολόγηση Ερωτήσεων

Η βαθμολόγηση των ερωτήσεων γίνεται με τη χρήση πενταβάθμιας κλίμακας Likert, όπου ο συμμετέχων καλείται να επιλέξει πόσο συχνά βιώνει την κατάσταση που περιγράφεται σε κάθε ερώτηση. Οι διαθέσιμες απαντήσεις κυμαίνονται από 1 (Σχεδόν ποτέ/ποτέ) έως 5 (Σχεδόν πάντα/πάντα). Η τελική βαθμολογία μπορεί να υπολογιστεί συνολικά ή αναλυτικά για κάθε μία από τις τέσσερις υποκλίμακες, προσφέροντας έτσι λεπτομερή εικόνα των ειδών και της έντασης της σύγκρουσης που βιώνει το άτομο.

Στατιστική Ανάλυση

Η συνολική βαθμολογία της κάθε υποκλίμακας προκύπτει από το άθροισμα των απαντήσεων στις αντίστοιχες τρεις ερωτήσεις, δίνοντας τιμές που κυμαίνονται από 3 έως 15 ανά υποκλίμακα. Υψηλότερες τιμές υποδεικνύουν αυξημένα επίπεδα σύγκρουσης. Για παράδειγμα, υψηλή τιμή στην υποκλίμακα WFI σημαίνει ότι ο εργαζόμενος νιώθει έντονη εσωτερική πίεση από την εργασία που δυσχεραίνει την οικογενειακή του ζωή. Η εσωτερική και εξωτερική διάσταση της σύγκρουσης εξετάζει εάν η δυσκολία πηγάζει από εξωτερικές συνθήκες (όπως το ωράριο ή οι απαιτήσεις της δουλειάς) ή από συναισθηματικές-γνωστικές επιβαρύνσεις (όπως άγχος ή ενοχές για μη ικανοποιητική απόδοση στον άλλο ρόλο).

Εγκυρότητα Ερωτηματολογίου (κλίμακας)

Η εγκυρότητα της κλίμακας έχει επιβεβαιωθεί μέσω επιβεβαιωτικής παραγοντικής ανάλυσης, σύμφωνα με τη μελέτη του Καφετσάου (2007). Η δομή των τεσσάρων παραγόντων αποδείχθηκε ισχυρή και διακριτή, επιτρέποντας την αξιόπιστη αποτύπωση της διπλής κατεύθυνσης σύγκρουσης μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.

Αξιοπιστία Ερωτηματολογίου (κλίμακας)

Η εσωτερική αξιοπιστία της κλίμακας έχει αξιολογηθεί σε δύο διαφορετικά ελληνικά δείγματα. Σε δείγμα 365 εκπαιδευτικών από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, οι τιμές του δείκτη Cronbach’s α για τις τέσσερις υποκλίμακες ήταν: WFE = 0.84, WFI = 0.84, FWE = 0.82, FWI = 0.91. Σε δεύτερη μελέτη με 93 άτομα-μέλη ζευγαριών που εργάζονται σε μεγάλες επιχειρήσεις, οι τιμές ήταν: WFE = 0.70, WFI = 0.82, FWE = 0.89, FWI = 0.92. Τα αποτελέσματα δείχνουν υψηλή αξιοπιστία, τόσο σε επαγγελματίες του δημόσιου τομέα όσο και σε εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.

Βιβλιογραφία

Kafetsios, K. (2007). Work-family conflict and its relationship with job satisfaction and psychological distress: The role of affect at work and gender. Hellenic Journal of Psychology, 4, 15-35.

Carlson, D. S., & Frone, M. R. (2003). Relation of behavioral and psychological involvement to a new four-factor conceptualization of work-family interference. Journal of Business and Psychology, 17(4), 515-535.