Κλίμακες Αυτο-αποτελεσματικότητας στο Κάπνισμα [SSES-29]

Περιγραφή Κλιμάκων

Οι Κλίμακες Αυτο-αποτελεσματικότητας στο Κάπνισμα (SSES-29) είναι ένα ψυχομετρικό εργαλείο σχεδιασμένο να αξιολογεί την αυτο-αποτελεσματικότητα του ατόμου στην αποφυγή καπνίσματος σε διάφορες καταστάσεις. Η αυτο-αποτελεσματικότητα αναφέρεται στην πίστη του ατόμου στην ικανότητά του να διαχειρίζεται με επιτυχία πειρασμούς και καταστάσεις που ενθαρρύνουν το κάπνισμα.
Η κλίμακα περιλαμβάνει 29 ερωτήσεις που εξετάζουν διαφορετικά σενάρια στα οποία το άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει πειρασμούς να καπνίσει, όπως:
Κοινωνικές καταστάσεις (π.χ. όταν βρίσκεται με φίλους που καπνίζουν)
Συναισθηματικές καταστάσεις (π.χ. όταν νιώθει στρες ή άγχος)
Καθημερινές καταστάσεις (π.χ. μετά από γεύμα ή κατανάλωση αλκοόλ)
Οι συμμετέχοντες καλούνται να αξιολογήσουν πόσο σίγουροι νιώθουν ότι μπορούν να αποφύγουν το κάπνισμα σε καθεμία από αυτές τις καταστάσεις.

Ανάλυση Δεδομένων και Χρήση

Τα δεδομένα από την SSES-29 μπορούν να αναλυθούν με διάφορους τρόπους για να μελετηθεί η αυτο-αποτελεσματικότητα που σχετίζεται με το κάπνισμα. Οι βασικές στατιστικές αναλύσεις περιλαμβάνουν:
Ανάλυση αξιοπιστίας: Για την εκτίμηση της εσωτερικής συνέπειας της κλίμακας, χρησιμοποιώντας τον δείκτη Cronbach’s alpha.
Ανάλυση παραγόντων: Για την επιβεβαίωση των υποκλιμάκων που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές πτυχές της αυτο-αποτελεσματικότητας σε διάφορες καταστάσεις.
Ανάλυση συσχέτισης: Για τη διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην αυτο-αποτελεσματικότητα και άλλες μεταβλητές, όπως τα επίπεδα καπνίσματος, η πρόθεση διακοπής ή οι στρατηγικές αντιμετώπισης.
Τα δεδομένα της SSES-29 χρησιμοποιούνται συχνά στην έρευνα για:
την ανάπτυξη προγραμμάτων διακοπής καπνίσματος,
την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας παρεμβάσεων,
και την κατανόηση των παραγόντων που σχετίζονται με την επιτυχημένη διακοπή.

Σκοπός

Ο κύριος στόχος της SSES-29 είναι να μετρήσει την αυτοπεποίθηση των καπνιστών ως προς την ικανότητά τους να αποφύγουν το κάπνισμα σε διαφορετικές καταστάσεις. Μέσα από αυτήν την κατανόηση, οι ερευνητές και οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να:
Εντοπίσουν τους τομείς όπου οι καπνιστές νιώθουν περισσότερη ή λιγότερη αυτοπεποίθηση.
Προσαρμόσουν τα προγράμματα διακοπής καπνίσματος ώστε να στοχεύουν σε συγκεκριμένες καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε υποτροπή.
Ενισχύσουν τη διατήρηση της μη-καπνιστικής συμπεριφοράς μακροπρόθεσμα.

Βαθμονόμηση

Η βαθμονόμηση της SSES-29 περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
Ανάλυση αξιοπιστίας: Για να διασφαλιστεί η εσωτερική συνέπεια της κλίμακας και η σταθερότητα των απαντήσεων σε διαφορετικές καταστάσεις.
Επιβεβαιωτική ανάλυση παραγόντων: Για την επικύρωση των διαστάσεων και πτυχών της αυτο-αποτελεσματικότητας που μετρά η κλίμακα.
Διασταυρωμένη επικύρωση σε διαφορετικούς πληθυσμούς, ώστε να διασφαλιστεί η εγκυρότητα και η γενικευσιμότητα της κλίμακας.

Βιβλιογραφία

Condiotte, M. M., & Lichtenstein, E. (1981). Self-efficacy and relapse in smoking cessation programs. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 49(5), 648-658.
DiClemente, C. C. (1986). Self-efficacy and the addictive behaviors. Journal of Social and Clinical Psychology, 4(3), 302-315.
Gwaltney, C. J., Shiffman, S., & Balabanis, M. H. (2005). Dynamic self-efficacy and outcome expectancies: Prediction of smoking lapse and relapse. Journal of Abnormal Psychology, 114(4), 661-675.